Turkiya

Turkiya haqida umumiy ma’lumotlar

Turkiya nimasi bilan insonlarni jalb qilishi mumkin? Agar siz Tirkiyani plyajlar va hamma narsani qamrab oluvchi mehmonxonalardan tashqari hech qanday jozibali tarafi yo’q deb hisoblasangiz, unda siz haqiqiy Turkiyani bilmas ekansiz – bir paytlar Vizantiyaning Konstantinopol shahri bo’lgan muhtasham Istanbul, qadimiy xristian yodgorliklari va ko’rishga arzigulik ajoyib tabiat mo’jizalari bilan.

Asosiy ma’lumotlar

Rasmiy nomi: Turkiya Respublikasi
Hududiy maydoni – 783 563 km²
Aholisi – 82 003 882 kishi
Poytaxti – Anqara
Davlat tili – turk tili
Din – sunniy islom
Valyuta – turk lirasi

Geografik joylashuv

Turkiya sharqiy yarim sharda joylashgan. Uning hududining bir qismi – 97% Osiyoda va 3% Evropada joylashgan. Mamlakat antik davrdan boshlab Evropani Osiyo bilan, Qora dengiz mamlakatlari va xalqlarini O’rta er dengizi bilan bog’lab turgan muhim marshrutlar chorrahasida joylashgan. Bugungi kunda Turkiya orqali Evropani ko’plab Osiyo mamlakatlari bilan bog’laydigan magistral va temir yo’llar o’tmoqda.
Turkiya hududining g’arbdan sharqqa maksimal uzunligi 1600 km, shimoldan janubgacha – 600 km. Uch tomondan uni dengizlar yuvadi: shimolda – Qora dengiz, g’arbda – Egey, janubda – O’rta er dengizi. Turkiyaning Evropa va Osiyo qismlari bir-biridan Bosfor va Dardanel bo’g’ozlari bilan ajralib turadi.

Hududiy tuzilish

Turkiya 81 ga (viloyatlarga) bo’lingan. Har bir il mintaqalarga bo’linadi (ilche). Ilning ma’muriy markazi uning markaziy qismida joylashgan. Ko’p tumanlar cherkovlarga (bujaklarga) bo’lingan.

Boshqaruv shakli

Turkiya prezident respublikasi. Bu erda qonun chiqaruvchi hokimiyat bir palatali parlamentga tegishli – 600 ta deputatdan iborat Buyuk Milliy Majlis, to’g’ridan-to’g’ri umumiy saylov huquqi bilan 5 yilga saylangan.

Til

Davlat tili – turk tili. Ishbilarmonlik tillari turk va ingliz tillari. Til to’sig’i – bu faqat Turkiyada viloyatlarda uchraydigan hodisa. Turizm sohasiga jalb qilingan aholi rus tilida gaplashadi. Turkiyada ingliz tilida asosan yirik shaharlarda gaplashadi.

Etnik tarkibi

Mamlakatning asosiy aholisi turklar, shuningdek, armanlar, ossuriyaliklar, kurdlar, qrim tatarlari va kavkazliklar.

Valyuta

Mamlakatning milliy valyutasi – turk lirasi (TRY). 2020 yil uchun o’rtacha kurs: 1 TRY – 9,9 RUB. Turkiyada valyuta kurslari doimiy ravishda o’zgarib turadi, shuning uchun katta miqdordagi konvertatsiya qilish juda foydali emas. Evro va dollar bu erda hamma joyda qabul qilinadi, ba’zan esa milliy valyutaga qaraganda chet el valyutasi bilan to’lash foydali bo’ladi. Cheklarning barcha turlari va kredit kartalari qabul qilinadi. Chet el valyutasini cheklashsiz olib kirish va eksport qilish mumkin, Turkiya valyutasini eksport qilish 1000 lira doirasida amalga oshiriladi.

Vaqt zonasi

Turkiyada Sharqiy Evropa vaqti amal qiladi, Markaziy Evropa vaqti bilan vaqt farqi +1 soat, Moskva bilan minus bir soat.

Iqlim

Mamlakatning markaziy qismida iqlimi mo”tadil kontinental bo’lib, yozi issiq va quruq, qishi esa ancha sovuq. Egey va O’rta er dengizi sohilida iqlimi O’rta er dengizi bo’lib, qishi juda yumshoq. Qora dengiz sohilida iqlimi dengizda, ko’p miqdordagi yog’ingarchilik va qishda kamdan-kam sovuqlar bilan salqin. Janubi-sharqda iqlimi tropik cho’l bo’lib, yozi juda issiq.

Kiyimi

Kichik shaharlarda mahalliy aholi milliy liboslarda kiyinganiga qaramay, sayyohlar uchun maxsus cheklovlar mavjud emas. Ammo agar siz masjidni tomosha qilmoqchi bo’lsangiz, qoidalarni unutmang: ayollar boshlarini yopib, uzun yubka kiyishadi, erkaklar plyajdagi shortilar va futbolkalarni ko’ylak va shimlarga almashtiradilar. Ayollar ham, erkaklar ham muqaddas joyga kirmasdan oldin poyabzallarini echib olishlari kerak.

Bayram kunlari:

Yangi yil – 1 yanvar;
Milliy suverenitet kuni va bolalar kuni – 23 aprel;
Yoshlar va sport kuni – 19 may;
G’alaba kuni – 30 avgust;
Respublika kuni – 29 oktyabr;
Diniy bayramlar ham nishonlanadi – Ramazon va Qurbon, ularning sanalari har yili oy taqvimiga ko’ra belgilanadi.